Inwestycje w farmy wiatrowe w Polsce nadal cieszą się dużym zainteresowaniem. Ich rozwój przyspiesza rosnąca popularność pozyskiwania energii z OZE oraz procedowana obecnie liberalizacja „ustawy odległościowej”. Aktualnie elektrownie wiatrowe działają na terenie ponad 400 gmin, a wpływy roczne do ich budżetu szacowane są na ponad 720 mln zł. Jedna z czołowych farm wiatrowych w Polsce – Elektrownia Wiatrowa Margonin (woj. wielkopolskie) ma moc 120 MW i umożliwia funkcjonowanie około 90 tys. gospodarstw domowych.
Od czego zacząć cały proces inwestycyjny oraz jak wygląda projektowanie i budowa farm wiatrowych?
Energia wiatru – od czego zacząć?
Rynek energii odnawialnej stale rośnie. Istniejące farmy wiatrowe w Polsce przecierają szlaki kolejnym inwestorom. Staranna analiza sytuacji na początkowych etapach procesu decyzyjnego pozwala na zminimalizowanie ryzyka całej inwestycji. Od czego należy zacząć budowę elektrowni wiatrowej w Polsce?
Pomiary wietrzności – kamień węgielny pod budowę farmy wiatrowej
Pomiary wietrzności trwają przeciętnie 1-2 lata. Urządzenia mierzące stale siłę wiatru określają przydatność danego terenu do ewentualnego pozyskania energii z wiatru. Na tym etapie wykonywana jest również analiza efektywności energetycznej wybranej lokalizacji (na różnych wysokościach, aby określić optymalną wysokość wieży pojedynczej elektrowni wiatrowej) oraz analiza lokalizacji pod kątem zasady 10H (o czym poniżej).
Ustawa odległościowa – wystawieni do wiatru?
Ustawa z 20 maja 2016 roku (zwana potocznie „ustawą odległościową”) dotycząca inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych określiła lokalizację elektrowni wiatrowej, która nie może powstać w odległości mniejszej niż 10-krotna wysokość turbiny (wraz z uniesionymi łopatami) od zabudowań o funkcji mieszkaniowej, form ochrony przyrody i leśnych kompleksów. W praktyce spełnienie tego warunku w znaczący sposób ograniczyło obszar terenu przewidzianego do lokalizacji farm wiatrowych. Zasada 10H spowodowała zatrzymanie wielu przedsięwzięć które nie posiadały ostatecznej decyzji pozwolenia na budowę w momencie wprowadzenia ustawy Dopiero od maja 2021 rozpoczął się proces legislacyjny nowelizacji wyżej wspomnianej ustawy, mający na celu liberalizację tej zasady.
Lokalizacja i wielkość elektrowni wiatrowej
Ten etap to również czas na rozpoczęcie rozmów z potencjalnymi interesariuszami (koncerny energetyczne, władze gmin, właściciele gruntów). Proces wyboru i akceptacji lokalizacji to złożone postępowanie, w trakcie którego analizie poddawane są różne czynniki przestrzenne i środowiskowe w obszarze planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz przepisów prawa dotyczących ochrony środowiska.
Oprócz zagadnień związanych z lokalnymi warunkami (zagospodarowanie przestrzenne, ochrona środowiska) należy do tego dodać:
- aspekty techniczne: wspomniana wietrzność, moc i wysokość turbiny zależne między innymi od ukształtowania terenu. Obszary nadmorskie to najlepsza lokalizacja w Polsce ze względu na stałą obecność wiatru.
- pozyskanie terenu pod przyszłą lokalizację przedsięwzięcia. Forma własności terenu pod przyszłą inwestycję tego typu opiera się głównie na wieloletniej dzierżawie.
Czas wstępnego przygotowania inwestycji szacuje się na 3-5 lat.
Morskie farmy wiatrowe w Polsce mają duży potencjał. Szacuje się, że do 2050 roku ta część Morza Bałtyckiego może produkować nawet 28-45 GW mocy.
Rozmowy z firmami etapu projektowego – pozwolenie na budowę farmy wiatrowej
Zamknięcie etapu pierwszych ustaleń pozwala na rozpoczęcie rozmów na temat analiz, studium wykonalności etc. W tym momencie zawierane są umowy z firmami projektowymi (na przykład Eltel Networks Engineering SA, poprzednio Energoprojekt-Kraków SA). To również czas na wystąpienie do koncernów energetycznych (PSE, Tauron, Energa, Enea, PGE) o warunki przyłączenia. Bez tego nie można uzyskać pozwolenia na budowę farmy wiatrowej. Etap ten kończy się zleceniem firmom projektowym ewentualnych prac studialnych i opracowaniem projektu budowlanego (PB) oraz uzyskaniem pozwolenia na budowę (które wygasa po 3 latach, jeśli budowa farmy wiatrowej nie została rozpoczęta).
Uzyskanie ostatecznej (prawomocnej) decyzji pozwolenia na pudowę oznacza, że większość pośrednich etapów jest już domknięta, w tym te uznawane za najbardziej newralgiczne, to jest szczegółowe rozmowy na temat gruntów (prawo drogi) i feasibility study.
Feasibility study – jeden z kluczowych etapów projektowania elektrowni wiatrowej w Polsce. Studium wykonalności projektu ocenia i analizuje potencjał projektu w polskich realiach. To racjonalne określenie mocnych i słabych stron oraz szans na powodzenie inwestycji, które wspiera proces decyzyjny.
Więcej informacji na temat kolejnych etapów formalnych budowy farmy wiatrowej znajduje się na stronach Urzędu Regulacji Energetyki (gdzie m.in. określone są zasady wsparcia dla wytwórców energii elektrycznej).
Prace nad projektem wykonawczym i rozpoczęcie prac budowlanych
Ostatnim etapem inwestycyjnym, zamykającym proces powstawania farmy wiatrowej, jest rozpoczęcie prac budowlanych. W większości przypadków są to realizacje „pod klucz”, czyli po stronie wykonawcy, oprócz prac budowlano-montażowych, jest przygotowanie stosownej dokumentacji wykonawczej na bazie otrzymanego od zamawiającego projektu budowlanego.
Na tym etapie opracowane są szczegółowe wielobranżowe projekty wykonawcze w zakresie infrastruktury elektroenergetycznej, drogowej, fundamentów wież wraz z pozostałymi niezbędnymi uzgodnieniami.
Wszelkie prace budowlano-montażowe realizowane są na podstawie uzgodnionej dokumentacji. Czas trwania budowy farmy wiatrowej zależy od kilku istotnych elementów – między innym od terminu dostarczenia turbin, wykonania fundamentów, przygotowania odpowiednich dróg dojazdowych, infrastruktury odbioru turbin i przyłączenia do sieci energetycznej (Eltel Networks).
Realizacje Eltel Networks obejmują tworzenie infrastruktury energetycznej dla największych producentów energii w Polsce. Zapraszamy do kontaktu!
Szkodliwość farm wiatrowych?
Wokół procesu powstawania farm wiatrowych w Polsce narosło wiele mitów. Czy słusznie?
Jedna z powszechnie powtarzanych opinii mówi o szkodliwości przebywania i mieszkania w pobliżu farm wiatrowych. W 2013 roku organizacja Statistics Kanada badała potencjalną szkodliwość dla człowieka wielu czynników związanych z obecnością farmy wiatrowej (odległości, topografia, pogoda itp.). Ich dane ponownie zostały przeanalizowane przez naukowców z American Institute of Physics. Tym razem badano głównie to, jaki wpływ na zdrowie i samopoczucie ma odległość od farmy wiatrowej. Okazało się, że ich obecność ma rzeczywisty wpływ na zdrowie przebywających w pobliżu osób wyłącznie w zakresie emitowanego przez elektrownie wiatrowe hałasu. Żadnych innych korelacji nie stwierdzono.
***
Inwestycje związane z elektrowniami wiatrowymi w Polsce to czasochłonne, skomplikowane przedsięwzięcia, które wymagają dużych nakładów finansowych. Koszt budowy farmy wiatrowej w Polsce jest zależny od wielu uwarunkowań środowiskowych i prawnych, ale biorąc pod uwagę nowe możliwości, jakie da liberalizacja prawa w zakresie budowy nowych farm wiatrowych, przyszłość rysuje się optymistycznie. Tendencja dążąca do wykorzystania energii OZE stale zyskuje na sile, a udział węgla (i innych paliw kopalnych) w produkcji prądu będzie sukcesywnie spadał. Przyjęte przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska kierunki rozwoju dotyczące Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku (PEP 2040) zakładają znaczny wzrost udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto we wszystkich sektorach do poziomu co najmniej 23% do 2030 roku.
Autor: Jarosław Pietrucin