Power lines photo created by evening_tao - www.freepik.com
We wcześniejszych częściach (1, 2) naszego słownika rozpoczęliśmy opis najważniejszych pojęć z zakresu elektroenergetyki w Polsce, z jakimi mamy do czynienia w Eltel Networks. Dziś część trzecia słownika pojęć elektroenergetycznych obejmująca m.in. typy odbiorców energii elektrycznej, hasło OZE, operatorów systemów dystrybucyjnych i przesyłowych oraz najczęściej używane typy przewodów energetycznych. Zapraszamy do lektury.
Zagadnienia dot. elektroenergetyki, litery O-P
Obrót energią elektryczną - działalność gospodarcza polegająca na handlu hurtowym albo detalicznym energią elektryczną.
Obszar OSD - posiadana przez operatora systemu dystrybucyjnego (OSD) sieć elektroenergetyczna na obszarze określonym w koncesji na dystrybucję energii elektrycznej OSD, za której ruch i eksploatację odpowiada OSD.
Odbiorca - każdy, kto otrzymuje lub pobiera energię elektryczną na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym.
Odbiorca energii elektrycznej w gospodarstwie domowym - odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii elektrycznej wyłącznie w celu jej zużycia w gospodarstwie domowym.
Odbiorca końcowy - odbiorca dokonujący zakupu energii elektrycznej na własny użytek; do własnego użytku nie zalicza się energii elektrycznej zakupionej w celu jej zużycia na potrzeby wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji.
Odłączenie od sieci - trwałe rozdzielenie urządzeń, instalacji lub sieci podmiotu przyłączonego do sieci dystrybucyjnej, obejmujące m.in. trwały demontaż elementów przyłącza.
Odnawialne Źródło Energii (OZE) – odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów.
OZE wykorzystują darmową i odnawialną energię ze słońca, wody czy wiatru
Renewable photo created by freepik - www.freepik.com
Więcej o odnawialnych źródłach energii przeczytasz w naszym artykule Elektroenergetyka w obliczu kryzysu klimatycznego
Ograniczenia elektrowniane - ograniczenia wynikające z technicznych warunków pracy jednostek wytwórczych.
Ograniczenia sieciowe - maksymalnie dopuszczalne lub minimalnie niezbędne wytwarzanie mocy w danym węźle lub w danym obszarze, lub maksymalny dopuszczalny przesył mocy przez dany przekrój sieciowy, w tym dla wymiany międzysystemowej, z uwzględnieniem bieżących warunków eksploatacji Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.
Ogranicznik przepięć (odgromnik, ochronnik przepięciowy) - urządzenie chroniące aparaturę elektryczną przed takimi zagrożeniami jak np. przepięcia atmosferyczne, ograniczające czas trwania i częstotliwość prądu następczego. Przepięcia mogą powstać podczas np. załączania lub wyłączania nieobciążonej linii napowietrznej lub przy uderzeniu pioruna w linię napowietrzną. Mogą one spowodować zniszczenie izolacji i innych elementów sieci. Ponieważ odgromniki są urządzeniami stosunkowo drogimi, są stosowane tylko do ochrony ważnych elementów sieci jak – przykładowo - transformator bądź generator.
Operator - operator systemu przesyłowego lub operator systemu dystrybucyjnego.
Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD) - przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.
Operator Systemu Przesyłowego (OSP) – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.
Podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci (podmiot przyłączony do sieci) - podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci swoich urządzeń, instalacji lub sieci elektroenergetycznej (podmiot, którego urządzenia, instalacje i sieci są przyłączone do sieci elektroenergetycznej).
Poleceniodawca – pracownik upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń instalacji elektroenergetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisko dozoru.
Prąd elektryczny – to uporządkowany ruch ładunków elektrycznych (elektronów).
Prąd przemienny (ang. alternating current, AC) – charakterystyczny przypadek prądu elektrycznego okresowo zmiennego, w którym wartości chwilowe podlegają zmianom w powtarzalny, okresowy sposób, z określoną częstotliwością.
Prąd zmienny – prąd elektryczny, dla którego wartość natężenia zmienia się w czasie w dowolny sposób.
Prąd zwarcia – mierzony w amperach, prąd płynący w instalacji w wyniku uszkodzenia izolacji przewodów, osprzętu lub urządzeń.
Programy łączeniowe - procedury i czynności związane z operacjami łączeniowymi, próbami napięciowymi, tworzeniem układów przejściowych oraz włączeniami do systemu elektroenergetycznego nowych obiektów, a także po dłuższym postoju związanym z modernizacją lub przebudową.
Przedsiębiorstwo energetyczne - podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przesyłania, dystrybucji energii lub obrotu nią.
Przedsiębiorstwo obrotu - przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą polegającą na handlu hurtowym lub detalicznym energią elektryczną, niezależnie od innych rodzajów prowadzonych działalności.
Przerwa w dostarczaniu energii elektrycznej nieplanowana - przerwa spowodowana wystąpieniem awarii w sieci elektroenergetycznej, przy czym czas trwania tej przerwy jest liczony od momentu uzyskania przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej informacji o jej wystąpieniu do czasu wznowienia dostarczania energii elektrycznej.
Przerwa w dostarczaniu energii elektrycznej planowana - przerwa wynikająca z programu prac eksploatacyjnych sieci elektroenergetycznej. Czas trwania tej przerwy jest liczony od momentu otwarcia wyłącznika do czasu wznowienia dostarczania energii elektrycznej.
Przesył - transport energii elektrycznej - przesyłanie-transport energii elektrycznej sieciami przesyłowymi w celu jej dostarczania do sieci dystrybucyjnych lub odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci przesyłowych, z wyłączeniem sprzedaży energii.
Przewód ACSR (Aluminium Conductor Steel Reinforced) - w Polsce znane jako przewody typu AFL, aluminiowe z rdzeniem stalowym, powszechnie wykorzystywane we wszystkich typach linii napowietrznych. Rdzeń wykonany jest z drutów stalowych ocynkowanych, dodatkowo pokrytych smarem lub stalowych aluminiowanych, natomiast warstwa przewodząca – z aluminium gatunku AL1. Dzięki odpowiedniemu stosunkowi przekroju aluminium do stali uzyskuje się wymagane właściwości elektryczne i mechaniczne przewodów. Dopuszczalna długotrwała temperatura pracy przewodu wynosi 80°C.
Przewód fazowy - roboczy przewód elektryczny, który w trakcie używania znajduje się pod napięciem fazowym. Pełni on funkcję przewodzenia energii w sieci elektroenergetycznej. W sieci trójfazowej przewody liniowe oznaczane są odpowiednio L1, L2 i L3. Przewody w liniach energetycznych napowietrznych zbudowane są z warstwy przewodzącej prąd elektryczny, wykonanej z drutów aluminiowych lub aluminiowych stopowych oraz z rdzenia, który stanowi najczęściej drut stalowy, zapewniający odpowiednią wytrzymałość mechaniczną całego przewodu.
Chcesz dowiedzieć się więcej o przewodach elektrycznych? Sprawdź nasz artykuł Rodzaje konstrukcji wsporczych linii elektroenergetycznych
Przewód HTLS (High Temperature Low Sag) – przystosowany jest do pracy w podwyższonych temperaturach i charakteryzuje się małymi zwisami. Dopuszczalna temperatura pracy tradycyjnych przewodów fazowych nie przekracza zwykle 80°C i jest to jeden z podstawowych parametrów określających dozwolone obciążenie prądowe danej linii napowietrznej. Jeżeli zachodzi konieczność zwiększenia obciążalności prądowej istniejącej linii, wówczas można wymienić przewód na taki, który sprawdzi się w wyższych temperaturach, czyli na HTLS. Dodatkowo, niektóre rodzaje wyposażone są w specjalny rdzeń, wykonany np. z włókien węglowych i szklanych (ACCC), kompozytu złożonego z włókien z tlenku aluminium na osnowie aluminiowej (ACCR) lub włókien węglowych (ACFR).
Przewód odgromowy - przewód, w którym podczas normalnej pracy nie występuje napięcie. Jego celem jest chronić cały system obwodowy przed rozładowaniami atmosferycznymi. Uziemia się go na konstrukcji wsporczej (słupie).
Przewód OPGW (OPtical Ground Wire) - przewód odgromowy wykorzystujący włókna światłowodowe, umieszczone w stalowych tubach nierdzewnych, zastępujące przewody odgromowe w liniach energetycznych wysokich napięć. Funkcją przewodów OPGW jest ochrona przewodów roboczych przed wyładowaniami atmosferycznymi, zwarciami oraz transmisja danych. Zewnętrzną warstwę (jedną lub dwie) stanowią druty ze stopu aluminium lub druty stalowe pokryte aluminium, zapewniające zadaną wytrzymałość mechaniczną oraz przewodność w odpowiednich warunkach zwarciowych.
Przyłącze - odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń, instalacji lub sieci podmiotu, o wymaganej przez niego mocy przyłączeniowej, z pozostałą częścią sieci przedsiębiorstwa energetycznego świadczącego na rzecz podmiotu usługę przesyłania lub dystrybucji.
Punkt Dostarczania Energii - miejsce przyłączenia uczestnika ruchu detalicznego (URD) do sieci dystrybucyjnej poza obszarem Rynku Bilansującego, obejmujące jeden lub więcej fizycznych punktów przyłączenia do sieci, dla których realizowany jest proces bilansowania handlowego.
Punkt Poboru Energii - punkt, w którym produkty energetyczne (energia, usługi przesyłowe, moc, etc.) są mierzone przez urządzenia umożliwiające rejestrację danych pomiarowych (okresowych lub godzinowych). Jest to najmniejsza jednostka, dla której odbywa się zbilansowanie dostaw oraz dla której może nastąpić zmiana sprzedawcy.
Podsumowanie pojęć elektroenergetycznych (część 3, litery O-P)
Chcesz wiedzieć więcej o tym, czym jest sieć wysokiego napięcia, sieć przesyłowa czy wymiana międzysystemowa? Jeśli tak, skorzystaj z części czwartej naszego słownika pojęć w branży elektroenergetycznej.
Autor: Piotr Wyrzykowski