Słupy energetyczne
Słupy elektroenergetyczne, często niezauważane przez większość ludzi na co dzień, odgrywają kluczową rolę w dostarczaniu energii elektrycznej do gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Zapewnienie bezpieczeństwa i niezawodności dostaw prądu wymaga zachowania odpowiednich standardów słupów energetycznych, określonych w przepisach i normach obowiązujących w Polsce. Dokumenty te obejmują wiele kwestii, od konstrukcji i materiałów po bezpieczeństwo użytkowników. Tematyce tej warto przyjrzeć się bliżej.
Dostosowanie do wymagań zmieniającego się rynku
Branża energetyczna podlega dynamicznym zmianom. W związku z tym projektanci i wytwórcy elementów infrastruktury sieciowej muszą dostosowywać swoje produkty do zwiększających się wymagań i oczekiwań odbiorców. Istotne są szczegółowe cechy budowanych konstrukcji, w tym parametry wytrzymałościowe. Słupy muszą spełniać standardy techniczne, ustalone normy i przepisy, a także uwzględniać kwestie dotyczące ekologii i ekonomii podczas realizowania dostaw energii elektrycznej.
Ograniczenie wpływu na środowisko naturalne
Liczne badania naukowe nie wykazały wpływu pola elektromagnetycznego od linii energetycznych na zdrowie ludzi oraz środowisko naturalne. Jednak, podczas wznoszenia linii napowietrznych, tak jak podczas każdej budowy, odnotować można pewien negatywny wpływ na środowisko. Z tego powodu proces planowania opiera się na rozwiązaniach zapewniających minimalizację wpływu na otoczenie i spełnienie wszelkich wymagań środowiskowych.
Rodzaje słupów elektrycznych
Linie przesyłowe i dystrybucyjne wykorzystują różnego typu konstrukcje wsporcze. Podstawowe ich rodzaje to słupy mocne i przelotowe. W przypadku bardzo długich przęseł stosowane są słupy przekroczeniowe, natomiast do przenoszenia obciążeń od przewodów zawieszonych tylko po jednej stronie stosowane są słupy krańcowe. Ich podtypem są słupy kablowe, na których następuje przejście z przewodów linii napowietrznej w linię kablową, dzięki osprzętowi takiemu jak głowice kablowe. Jeśli istnieje konieczność rozgałęzienia torów, używane są również słupy rozgałęźne. Jeden słup może łączyć wiele funkcji, np. słup rozgałęźny najczęściej jest równocześnie słupem mocnym, a przykładowo dla jednego kierunku rozgałęzienia może być dodatkowo słupem krańcowym.
Wymagania dla słupów energetycznych
Klasyfikacja słupów linii napowietrznych
Rodzaje słupów energetycznych zależą też od poziomu napięcia linii napowietrznych. Pod tym względem wyróżnić można słupy nn (niskiego napięcia), SN (średniego napięcia), WN (wysokiego napięcia) i NN (najwyższych napięć). Wykorzystywane są rozwiązania o różnej wysokości i wytrzymałości mechanicznej. Różnorodne technologie wykonania i montażu umożliwiają dobór konstrukcji wraz z posadowieniem do lokalnych warunków terenowych i sytuacji. Wyróżnia się słupy elektroenergetyczne stalowe kratowe, rurowe stalowe, kompozytowe oraz betonowe.
Zgodność z Normami Europejskimi i przepisami
Obecnie projektowane konstrukcje wsporcze linii napowietrznych powinny spełniać wymagania normy PN-EN 50341-1:2013-03 wraz z dedykowanym załącznikiem krajowym - obecnie PN-EN 50341-2-22:2022-06. Są to Normy Europejskie, które określają wymagania stawiane nowo budowanym liniom napowietrznym prądu przemiennego powyżej 1 kV. Swoim zakresem obejmują powiązane ze sobą zagadnienia budowlane i elektryczne. Ponadto, linie napowietrzne jako obiekty budowlane spełniają wymagania określone w Prawie Budowlanym wraz z odpowiednimi rozporządzeniami wykonawczymi.
Przebieg linii i organizacja placu budowy
Wskazane normy i przepisy zawierają wymagania i specyfikacje dotyczące także przebiegu linii energetycznych oraz zagospodarowania placu budowy. Linie elektroenergetyczne są projektowane i wykonywane w taki sposób, aby ich późniejsza eksploatacja nie powodowała utrudnień zarówno w ruchu kołowym, jak i pieszym. Linie przesyłowe nie skutkują utrudnieniami w utrzymaniu właściwego stanu dróg i są projektowane zgodnie z warunkami, które określają zarządcy dróg w wydawanych uzgodnieniach.
Minimalne odległości od zabudowań
Przy projektowaniu linii napowietrznych przestrzega się określonych minimalnych odległości od zabudowań. Parametry są uzależnione od napięcia znamionowego linii oraz typu i materiału budowli. Ponadto, spełnione muszą zostać wymagania dotyczące maksymalnych wartości pola elektrycznego i magnetycznego w otoczeniu linii. Dopuszczalne polskimi przepisami prawa poziomy oddziaływań elektromagnetycznych są jednymi z najniższych na świecie.
Krzyżowanie linii energetycznych
Inne kwestie dotyczą krzyżowania linii energetycznych budynków, w których często przebywają ludzie. Nowe linie o napięciu znamionowym 220 kV i 400 kV nie mogą krzyżować budynków mieszkalnymi i użyteczności publicznej, takich jak szkoły, urzędy czy szpitale, w których zazwyczaj znajdują się duże grupy ludzi. Linie elektryczne nie mogą także krzyżować się ze stacjami paliw gazowych i płynnych, jak również budynkami zawierającymi materiały niebezpieczne oraz strefami zagrożonych wybuchem. Odległość obrysu słupa od strefy zagrożenia wybuchem stacji paliw powinna wynosić co najmniej 30 metrów.
Standardy słupów energetycznych
Konstrukcja słupów energetycznych uwarunkowana jest obowiązującymi normami, a także lokalizacją projektowanych linii i charakterem terenu. Uwzględnić należy obciążenia wpływające na wytrzymałość słupów o określonych wymiarach, zwłaszcza zachowanie się przewodów i konstrukcji pod wpływem oddziaływań zewnętrznych takich jak zmiany temperatury, oblodzenie (sadź) czy wiatru, a także kombinacje tych czynników. Dzięki uwzględnieniu już na etapie projektowania ekstremalnych warunków meteorologicznych i innych oddziaływań zewnętrznych, które mogą mieć miejsce podczas eksploatacji linii, gwarantujemy bezpieczną eksploatację i skuteczne dostarczenie energii do odbiorców prywatnych i komercyjnych.