We współczesnym świecie mamy dostęp do nieograniczonej ilości informacji zarówno w wersji tradycyjnej papierowej, jaki i cyfrowej, z której możemy korzystać online lub przechowywać na nośnikach. W wielu przypadkach mamy nadmiar informacji, niejednokrotnie bardzo rozbudowanych i - aby wyłuskać meritum sprawy - musimy często przeczytać rozległy artykuł lub broszurę. Na to nie zawsze mamy czas oraz chęci, natomiast potrzebujemy szybkiej, skondensowanej wiedzy.
Wymaga się od nas - jako uczestników wszystkich zachodzących procesów - nie tylko zaangażowania w działania, ale przede wszystkim posiadania odpowiedniej wiedzy, która pozwala mniej lub bardziej aktywnie uczestniczyć w różnego typu działaniach.
Widoczne jest to między innymi w obszarze przedsięwzięć inwestycyjnych, gdzie poruszamy się w ramach w miarę precyzyjnie określonych reguł, wytyczonych przez różnego rodzaju dokumenty (np. normy, kodeksy, prawa, kompetencje, warunki techniczne, SIWZ). Tak zdefiniowane ograniczenia (zasady) oczywiście pomagają obu stronom przedsięwzięcia inwestycyjnego (tj. inwestorowi i wykonawcy) zbudować wspólnie platformę porozumiewania się. Dzięki tym ograniczeniom wiemy czy coś zostało wykonane prawidłowo czy też nie (nie zawsze są to precyzyjne informacje, czasami mamy do wykorzystania duży margines na interpretację – czyli margines na powstanie potencjalnego konfliktu).
Uczestnicy przedsięwzięć inwestycyjnych w ogólnie pojętym budownictwie (budownictwo elektroenergetyczne jest podzbiorem tego dużego obszaru) muszą posiadać nie tylko wiedzę pozyskaną ze szkoły, ale również uzyskiwać nowe umiejętności w trakcie udziału w procesie, tak aby sprawnie zarządzać przydzielonym im zakresem prac.
I tak w przypadku personelu technicznego ważne jest, aby była budowana świadomość ponoszonej odpowiedzialności prawnej (zapisy kodeksów takich m.in. jak Kodeks Postępowania Administracyjnego, Kodeks Cywilny czy ustawa Prawo Budowlane wraz z zależnymi przepisami, ustawami oraz przepisami BHP). Jest to oczywiście weryfikowalne poprzez egzaminy państwowe, sprawdzające na odpowiednie kwalifikacje czy nadające uprawnienia.
Podsumowując, możemy przytoczyć proste znane wszystkim stwierdzenie: brak wiedzy nie zwalnia z ponoszenia odpowiedzialności. Kluczowe jest, aby na każdym etapie przedsięwzięcia inwestycyjnego uczestnicy byli świadomi nie tylko swoich praw, ale też nałożonych na nich obowiązków.
Jakie rodzaje umów łączą zamawiającego z wykonawcą?
Istotą każdego przedsięwzięcia inwestycyjnego jest określenie wzajemnych relacji pomiędzy zamawiającym a wykonawcą - określenie sposobu komunikacji, ponoszonej odpowiedzialności, określenie zasad wzajemnych rozliczeń. Zdefiniowane jest to w zawieranych pomiędzy uczestnikami przedsięwzięcia szczegółowych umowach.
Na bazie informacji z różnego typu publikacji oraz opierając się na Kodeksie Cywilnym możemy wyodrębnić podstawowe rodzaje umów o roboty budowlane:
- umowa o generalne wykonawstwo
- umowa o częściowe wykonawstwo
- umowa o podwykonawstwo
Podany powyżej podział jest wyjściowy - w zależności od potrzeb możemy zbudować wiele funkcjonalnych rozwiązań dopasowanych do aktualnych potrzeb oraz sytuacji. W praktyce możemy więc spotkać się m.in. z następującymi rozwiązaniami:
- umowa typu projektuj
- umowa typu wybuduj (na bazie dostarczonego przez zamawiającego projektu)
- umowa zaprojektuj i wybuduj
- umowa zaprojektuj, wybuduj, eksploatuj
- umowa o zastępstwo inwestycyjne
- umowa o generalną realizację inwestycji (EPC /pod klucz)
- umowa o zarządzanie kontraktem (EPCM / inżynier kontraktu)
oraz innymi - będącymi swoistą kompilacją zaprezentowanych powyżej, zależnie od sposobu podziału zadań, obowiązków i uprawnień pomiędzy wykonawcą a zamawiającym.
Formuła EPC - czyli generalny wykonawca
Co to jest EPC? EPC to pierwsze litery angielskich słów Engineering, Procurement, Construction - w wolnym tłumaczeniu na język polski to projektowanie, zaopatrzenie, budowa. Przedsięwzięcia inwestycyjne i usługi realizowane w formule EPC zwane są często jako realizacja “pod klucz”.
Podstawowe korzyści z modelu współpracy w zakresie EPC dla zamawiającego to przede wszystkim:
- kwoty realizacji są znane od początku procesu
- terminy realizacji poszczególnych etapów ustalane są przez wykonawcę na początku procesu
- wykonawca ma całkowitą kontrolę nad przedsięwzięciem, co ułatwia mu koordynację oraz komunikację pomiędzy poszczególnymi zespołami realizacyjnymi
- zamawiający może poświęcić swój czas na obszary związane z zarządzaniem procesem, a nie bezpośrednim nadzorowaniem realizacji poszczególnych czynności
- generalny wykonawca udziela gwarancji na całość obiektu.
Formuła EPC ma również potencjalne niedogodności z punktu widzenia zamawiającego. Przede wszystkim cała odpowiedzialność za przebieg procesu przeniesiona jest na wykonawcę, a w przypadku źle prowadzonej komunikacji pomiędzy zamawiającym a wykonawcą mogą pojawić się błędy oraz nieporozumienia, skutkujące nieosiągnięciem przez zamawiającego założonych parametrów.
Linia 110 kV Carbon-Gorzków wykonana przez Eltel Networks Energetyka SA w oparciu o model współpracy EPC
Z perspektywy wykonawcy podstawowe wady i zalety realizacji przedsięwzięcia w formule Engineering, Procurement, Construction to:
Podstawowe wady EPC
- nie zawsze określony w dokumentacji kontraktowej zakres prac (brak szczegółowej dokumentacji technicznej) – źródło konfliktu z zamawiającym
- ciężar zakupów koniecznych materiałów, urządzeń i usług spoczywa na wykonawcy
- cała odpowiedzialność przeniesiona jest na generalnego wykonawcę (odpowiada wobec zamawiającego za szkody wyrządzone przez potencjalnych podwykonawców)
- powstałe ryzyko kosztowe (terminowe) przedstawione przez dokumentację projektową jest ryzykiem wykonawcy
Podstawowe zalety EPC
- możliwości szybkiego reagowania na powstałe zagrożenia (stały kontakt z zespołami
wykonawczymi) zarówno w obszarze kosztów, jak i terminu realizacji - pozyskanie unikatowych kompetencji w przypadku realizacji technologicznie złożonych procesów, a pozyskane umiejętności mogą być przyczynkiem do pozyskania nowych zleceń.
Ze względu na posiadane unikatowe kompetencje, realizacja przedsięwzięć w dziedzinie elektroenergetyki w formule EPC jest jednym z podstawowych obszarów działalności Eltel Networks Energetyka SA. Obecnie firma jest w trakcie realizacji (samodzielnie lub w konsorcjach) wielu kontraktów w formule EPC zarówno w obszarze sieci dystrybucyjnej, jak i przesyłowej.
Przykładowe obecne realizacje to:
- budowa stacji elektroenergetycznej Pomorzany
- budowa linii napowietrznej 110 kV Koronowo – Żur
- budowa linii napowietrznej 400 kV Stanisławów – Ostrołęka.
Ważniejsze zrealizowane dotąd obiekty w formule EPC:
Sprawdź także Eltel Networks – dlaczego warto z nami współpracować?
Formuła EPCM - czyli zarządzanie kontraktem
Czym jest EPCM? To pierwsze litery angielskich słów Engineering, Procurement, Construction, Management. W wolnym tłumaczeniu na język polski mówimy o projektowaniu, realizacji zakupów, budowie oraz nadzorze nad całą inwestycją.
Podstawowym elementem, który różni kontrakty w modelu EPC a EPCM jest zakres odpowiedzialności ponoszonej przez wykonawcę i zamawiającego.
W przypadku formuły EPC cała odpowiedzialność za realizację kontraktu jest po stronie wykonawcy. Natomiast w EPCM zamawiający ma większą odpowiedzialność za realizację inwestycji.
Umowa wykonawcy EPCM jest umową o świadczenie usług specjalistycznych, w której wykonawca EPCM jest bezstronnym nadzorującym oraz kontrolerem zarówno przygotowania, jak i realizacji procesu inwestycyjnego budowlanego.
Podstawowy zakres prac wykonawcy w formule Engineering, Procurement, Construction, Management obejmuje przygotowanie dokumentacji przetargowej, sprawdzenie dokumentacji projektowej, nadzór techniczny nad robotami budowlanymi oraz jakością ich wykonania, sprawowanie kontroli nad realizacją zadania zgodnie z harmonogramem oraz kontrola budżetu projektu.
Zatrudnianie wykonawców konkretnych etapów realizacji inwestycji jest działaniem wspólnym zamawiającego oraz wykonawcy zatrudnionego w ramach kontraktu EPCM.
Ze względu na złożoność problemów wykonawca usług EPCM niejednokrotnie zatrudnia branżowych doradców technicznych, którzy realizują część zleconego mu zadania.
Doradcą technicznym, który specjalizuje się w działaniach z obszaru branży elektroenergetycznej jest Eltel Networks Engineering SA – firma świadczyła m.in. usługi doradztwa technicznego Koncernowi Orlen przy budowie linii kablowych 110 kV na terenie zakładu wytwórczego w Płocku.
Dlaczego warto współpracować z Eltel Networks w zakresie formuł EPC/EPCM?
Inwestor przystępując do realizacji przedsięwzięcia w formule EPC lub EPCM musi posiadać odpowiedniego partnera, który zrealizuje zadanie. Wykonawca pracujący w formule EPC/EPCM musi posiadać doświadczenie w realizacji kontraktów, rozległą wiedzę, odpowiednie narzędzia oraz musi ciągle rozszerzać swoje kompetencje. Takim partnerem w obszarze budownictwa elektroenergetycznego jest Eltel Networks. Zakres usług proponowany przez obie spółki idealnie wpisuje się w formuły realizacyjne EPC/EPCM.
Podejmując współpracę z Eltel Networks otrzymuje się gwarancję zrealizowania najtrudniejszych zadań w założonych przez inwestora parametrach technicznych, finansowych i czasowych.
Autor: Jarosław Pietrucin